Lęk przed koronawirusem i nie tylko …

 

Lęk przed koronawirusem i nie tylko …

Lęk – emocja, która występuje u każdego człowieka.  Każdy z nas jest inny, każdy z nas boi się czegoś innego. Różnimy się od siebie, różnią się również nasze dzieci. Podążając za ideą J. Korczaka „Nie ma dzieci, są ludzie” – dzieci mają prawo do wszelkich emocji – mają prawo się bać. Niestety obecna sytuacja w kraju i na świecie sprzyja odczuwaniu nadmiernego lęku. Poniżej przedstawiam kilka wskazówek jak wspomóc dzieci i młodzież w czasie pandemii.

1. Obserwujmy siebie oraz dzieci
Obserwujmy jak nasze dziecko reagują na obecną sytuację, jaką ma postawę do tego co się dzieje wokół nas. Czy jest zainteresowane przebiegiem wydarzeń związanych z koronawirusem na świecie. Czy dopytuje, a może raczej unika rozmów o koronawirusie ? Czy mówi wprost o tym, że boi się i z napięciem obserwuje dane mówiące o ilości zakażeń, zgonów.  Może głośno komentuje: „Mam dość koronawirusa, już nie chce o tym słyszeć i mówić!”
Obydwie postawy związane są z przeżywaniem przez dzieci nieprzyjemnych emocji, którymi powinniśmy się zaopiekować.
Obserwujmy też naszą postawę do pandemii. Zwróćmy uwagę czy nie zarażamy dziecka negatywnymi emocjami – czy nasz osobisty lęk nie przechodzi na dziecko.
2. Rozmawiajmy  
Podczas rozmowy z dzieckiem mówmy o faktach. Na pytanie jak długo ta sytuacja będzie jeszcze trwała i czy wszyscy zachorujemy, odpowiadajmy szczerze: „nie wiem, ale mam nadzieję, że lekarze i naukowcy pracują nad tym abyśmy byli bezpieczni”  Taka szczerość buduje zaufanie.
Nie przekazujmy dzieciom nadmiaru informacji, czy dramatycznych nowin o ilości ofiar.
Bądźmy gotowi, że dzieci będą powtarzać swoje pytania wielokrotnie, co może nas złościć lub szokować. Mimo wszystko podczas rozmowy bądźmy spokojni i konkretni. Jeśli czujesz, że rozmowa na temat koronawiusa jest dla Ciebie trudna,  zastanów się kto z rodziny lub otoczenia może porozmawiać z dzieckiem. Pamiętaj o pomocy ze szkoły: psycholog, pedagog lub nauczyciel, którego dziecko darzy zaufaniem mogą być bardzo pomocni w takich rozmowach.
3. Wspólnie stwórzmy strategie na radzenie sobie z lękiem
Wspólne działanie, rozmowy to świetna okazja do budowania relacji.
Opowiedzmy dzieciom co nam pomaga gdy czegoś się boimy – jakie mamy sposoby na nasze lęki i strachy.  
Zwróćmy uwagę, na różnice między ludźmi – jedni, aby się zrelaksować wolą czytać książkę, a drudzy wolą iść do lasu na spacer lub pobiegać, a Tobie co pomaga ?  :) Pytajmy o to dzieci. Opowiadajmy o sobie.
Spytajmy również , co wspólnie możemy zrobić aby poczuć się dobrze.
Rozmowy o emocjach są trudne dla nas dorosłych, a dla dzieci, młodzieży i osób z niepełnosprawnością intelektualną są trudne podwójnie.
Jeśli widzisz, że dziecko ma problem z mówieniem o swoich nieprzyjemnych emocjach (nie tylko związanych z koronawirusem)  – możesz umówić się z nim na sygnał. Ustal z dzieckiem sygnał ( np. puszczenie oczka), który będzie oznaczał: „potrzebuję samotności”  oraz sygnał (np. przytulenie): „Potrzebuję towarzystwa innych” .  
Przykładowe strategie w poradzeniu sobie z lękiem ( przydatne też w radzeniu sobie ze złością):
- spokojny oddech, który reguluje emocje (wdech nosem – wydech ustami)
- ruch, zabawy ruchowe, joga, aerobic, bieganie, spacer, taniec  - wszystko to co rozluźnia ciało.
- liczenie do tyłu ( 5-4-3-2-1)
- bliskość fizyczna (przytulanie, bardziej warte niż tysiąc słów)
- rozmowa lub cisza, w zależności czego dziecko potrzebuje.

4. Zauważmy pozytywne strony Pandemii
a)  Jest to okazja do rozwijania empatii i wrażliwości. Rozmawiajmy z dziećmi o tym, że nasze zachowania przekładają się na rozprzestrzenienie się wirusa, czyli wpływają na zdrowie i życie innych ludzi.
Zadbaj z dzieckiem o innych.  Może ktoś z rodziny, ze znajomych znajduje się na kwarantannie i potrzebuje pomocy w zrobieniu zakupów, wyprowadzeniu psa.
b) Bądźmy wzorem do naśladowania. Pokaż dziecku w swoim zachowaniu: jak myć ręce, jak zasłaniać usta, jak dbać o siebie : o wypoczynek, zdrowie i dobry nastrój.
c) Pamiętaj, każda sytuacja ma swoje pozytywne strony. Znajdź wspólnie z dzieckiem inne, osobiste dla Was plusy pandemii – to kolejny sytuacja do wspólnych rozmów :)

Co nie pomaga w przypadku odczuwania przez dziecko lęku:
- Odwracanie uwagi od lęków, nieprzyjemnych emocji dziecka
- mówienie: „Nie bój się” , „Nie ma czego się bać” , „Jesteś taki duży, a się boisz”,
W zamian:
Zróbmy miejsce na lęk. Lęk, tak jak każda, nawet nieprzyjemna emocja( złość czy smutek) jest ważna.
Usłysz i zauważ dziecko, powiedz:
- „Acha, widzę że się boisz. Jestem tu, chcę Ci pomóc”
- „To normalne, że się boisz..ludzie boją się różnych rzeczy”
- „ Nie jesteś z tym sam”

 Izabela Bartczak
 psycholog ZPSW  

 

                                                                         
Bibliografia:
- M.Śniegulska, Koronawirus w Polsce. Jak rozmawiać z dziećmi o koronawirusie? Porady psychologa z uniwersytetu SWP, Polska Times,13.03.2020r, online: https://polskatimes.pl/koronawirus-w-polsce-jak-rozmawiac-z-dziecmi-o-koronawirusie-porady-psychologa-z-uniwersytetu-swps/ar/c1-14855071?fbclid=IwAR2FDJV_CTbhtL0rddHzya0eWjrengOVXOT9MSyRm5VxenZ2_5V_iSw4IHQ, dostęp: 14.11.2020r.
- A. Janeczek-Romanowska, Koronawirus – emocjonalne wsparcie dla dzieci. Być bliżej, 14.03.2020r, online: https://bycblizej.pl/2020/03/14/koronawirus-emocjonalne-wsparcie-dla dzieci/?fbclid=IwAR1B8jShu6a4IGe_NgrIyJ9tm6FLYQPBrehPWhZ28sgQAWgZkk23THtB16w, dostęp: 14.11.2020r

UDOSTĘPNIJ

© Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy  im. Janusza Korczaka w Iławie  2021